Klasik Dönem Devlet Teşkilatı

KLASİK DÖNEM DEVLET TEŞKİLATI

1. Osmanlı Devlet Anlayışı: Osmanlı devlet anlayışı genel olarak Selçukluları örnek alarak oluşturulmuştur.

Osmanlı devlet anlayışı üç temel üzerine kurulmuştur. Bunlar;

a. Devlet-i Ebed Müddet:  Devletin sonsuza kadar yaşatılması.

b. Nizam-ı Alem: Dünya düzeninin sağlanması adalet ve barışın sağlanması.

c. Kanun-ı Kadim: Kamu hukuk kurallarının üstünlüğü , büyük kanunlar.

- Osmanlı devletinde tüm yönetim ve kanunlar töre ve İslam dinine uygun olarak düzenlenmiştir.

- Bunun yanında bazı hükümdarlar kanunlarda yapmışlardır. Fatih Sultan Mehmet (Fatih kanunnameleri ya da Kanunname-i Ali Osman) ve Kanuni Sultan Süleyman buna örnektir.

 

2. Merkez Teşkilatı: Osmanlı merkez teşkilatı Hükümdar-Saray ve Divan-ı Hümayun olarak sıralanmıştır.

a. Hükümdar:

- Osmanlı hükümdarları Bey, Gazi , Hüdavendigar, Sultan, Han ve padişah unvanlarını kullanmışlardır.

- Osmanlı sülalesine Ali Osman denilmiştir.

- Ancak tahta çıkarken belli bir kural olmadığı için taht kavgaları yaşanmıştır.

- Bunu önlemek için Osmanlı Hükümdarları veraset sistemine bazı yenilikler getirmişlerdir. Bunlar;

1. I. Murat "Ülke hanedanın ortak malıdır"’ anlayışının yerine "Ülke padişahın oğullarının malıdır" anlayışını getirdi.

2. Fatih, kardeş katli ilkesini getirdi.

3. I. Ahmet, kardeş katli ilkesini kaldırarak Ekber ve Erşet(yaşı en büyük hanedan üyesinin tahta geçmesi) getirdi.

b. Saray:

- Saray hem padişahın devleti yönettiği hem de devlet işlerini yürüttüğü merkezdir. Osmanlı sarayı  üç bölümden oluşurdu.Bunlar;

1. Birun: Dış saray

2. Enderun:  İç saray ve devşirmelerin yetiştirildiği okul

3. Harem: Hükümdarın özel hayatını geçirdiği bölüm

c. Divan-ı Hümayun:

 

Seyfiye: Asker kökenli Divan üyeleri olup Vezir-i Azam (Padişahın mutlak vekili, Padişahtan sonra en yetkili kişi günümüz başbakan benzeri) Vezirler (Veziri azamın verdiği görevleri yerine getirir. Günümüz Bakan benzeri)Yeniçeri Ağası (Yeniçeri askerinin komutanı, günümüz Kara kuvvetleri komutanı benzeri) Kaptan-ı Derya (Donama komutanı günümüz Deniz kuvvetleri komutanı)

İlmiye: Medrese kökenli Divan üyeleri olup Yargı ,İfta(Fetva verme) ve Eğitim işleri ile uğraşırlardı. Kazasker(Yargı işerinden sorumlu en büyük hakim-yargıç idi günümüz Adalet Bakanı) Şeyhülislam (fetva verir , medreseleri yönetirdi.)

Kalemiye : Bürokrasi yani memur kökenli devlet adamları olup devletin mali ve yazışma işerlini yürütürdü.Defterdar (Tüm ekonomik-mali işlerden sorumlu idi. Günümüz Maliye bakanı) Nişancı (Devletin tüm yazışmalarını hazırlar padişahın Tuğrasını çekerdi.)

 

3- Taşra Teşkilatı

Osmanlı devletinde ülke Eyaletler(İllerin birleşmesi ile oluşur) sancak (il) Kaza (İlçe) ve köy şeklinde idari birimlere ayrılmıştır. Eyaletler;

1. Saliyaneli : Yıllıklı olup Tımar sistemi uygulanmayan fakir Arap eyaletleridir.

2. Saliyanesiz : Tımar sisteminin uygulandığı eyaletler.

3.Bağlı hükümetler(Kırım-Eflak-Boğdan)

4. Özel yönetimli eyaletler

Osmanlı Taşra Teşkilatı

İdari Birim Yöneticisi Adalet İşleri Güvenlik İşleri Yönetim Birimi Yöneticisi

Osmanlı Taşra Teşkilatı

Eyalet Beylerbeyi Kadı Subaşı Eyalet Müşir (Vali)
Sancak Sancak Beyi Kadı Subaşı Sancak Kaymakam
Kaza Kadı Kadı Subaşı Kaza Kaza Müdürü
Köy Köy Kethüdası Kadı Naibi Yiğit Başı Köy Muhtar
 
 

 

 

 

 

 

Tımar sistemi:

Dirlik sistemi üç gruba ayrılır.

1. Has: Gelirleri 100000 akçeden fazla olan topraklar olup yüksek dereceli memur ve askerlere verilir.

2. Zeamet: Gelirleri 20000 ila 100000 akçe arası olan topraklar olup orta dereceli memur ve askerlere verilir.

3. Tımar: Gelirleri 20000 akçeden az olan topraklardır. Düşük dereceli memur ve askerlere verilir.

4. Ordu Teşkilatı

Osmanlı Ordusu üç ana kısma ayrılır. a- Kapıkulu askerleri b- Eyalet askerleri c- Donanma

a. Kapıkulu askerleri:

- Bunlar devşirme kökenli olup saray da yaşarlar üç ayda bir ulufe adı verilen maaş ve cülus bahşişi alırlar evlenmezler askerlik dışına başka meslekle uğraşmazlardı.

- Yayalar ve Süvariler olarak iki bölümdürler.

Yaya ocakları şunlardır:

  1. Acemi Ocağı: Devşirmelerin ilk geldiği ve diğer ocaklara asker yetiştiren ocaktır.
  2. Yeniçeri Ocağı: Savaşlarda padişahı diğer zamanlarda sarayı koruyan askerlerdir.
  3. Cebeci Ocağı: Silahların yapım ve onarımıyla görevli ocaktır.
  4. Topçu Ocağı: Top döken ve savaşlarda kullanan ocaktır.
  5. Top arabacıları ocağı: Topları cepheye taşıyan ocaktır.
  6. Humbaracı Ocağı: El bombası havan topu yapan ocaktır.
  7. Lağımcı Ocağı: Kale kuşatmalarında kalenin altına tüneller kazan ocaktır.

Süvariler ise şunlardır: Sipahiler-Silahtarlar-Sağ Garipler-Sol Garipler-Sağ Ulufeciler-Sol Ulufeciler
b. Eyalet askerleri:

c. Donanma:


Ekleyen : dersimiz.com