Paragraf ve Paragrafın Anlatım Teknikleri
PARAGRAF
Paragraf: Herhangi bir olayı, durumu, kavramı veya varlığı anlatan cümleler topluluğudur. Yazı parçası demektir. Paragraftaki cümleler anlam ve yapı olarak bir bütünlük oluşturur.
Cümleler bir zincirin halkaları gibi birbirlerine bağlıdır. Paragraf soruları 4 bölüm altında sorulduğundan, şimdi bu bölümleri inceleyelim.
1- PARAGRAFIN ANLATIM TEKNİKLERİ
2- PARAGRAFIN YAPISI
3- PARAGRAFTA KONU - ANA DÜŞÜNCE
4- PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCELER
1- PARAGRAFIN ANLATIM TEKNİKLERİ
Paragrafın yazılmasında kullanılan yöntemlerdir. Paragrafın yazarı anlatacağı
konuya göre bu yöntemlerden birini seçer ve paragrafını oluşturur.
· Betimleme (Tasvir etme)
· Öyküleme (Hikâye etme)
· Açıklama
· Tartışma
Düşünceyi Geliştirme Yolları
· Tanık Gösterme (Alıntı yapma)
· Kişileştirme (Teşhis)
Varlıkların niteleyici özellikleriyle anlatıldığı yazılardır.
Sözcüklerle resim yapmaktır.
Durağanlık söz konusudur.
Paragrafı okuduğumuzda gözümüzde bir tablo canlanır.
Varlıkların dış görünüşleri de iç dünyalarına ait özellikleri de anlatılabilir.
Nesnel ya da öznel olabilir.
Öyküleme (Hikâye etme)
Bir olayın anlatıldığı yazılardır.
Yer, zaman ve kişiye bağlı olarak olay anlatılır.
Hareketlilik söz konusudur.
Genellikle geçmiş zaman kullanılır.
Paragrafı okuduğumuzda bir film seyretmiş gibi oluruz.
Açıklama
Bilgilendirmek ve öğretmek amacıyla yazılan yazılardır.
Genellikle eğitici ve öğretici yazılarda kullanılır.
Yorum içeren ifadelere pek yer verilmez.
Sade bir dil kullanılır.
Bir düşüncenin yanlışlığını göstermek amacıyla yazılan yazılardır.
Yanlış olan düşünce, eksik ve kusurlu yönleri ortaya konularak çürütülür.
Doğru olan düşünce kanıtlanmaya çalışılır.
Söyleşi havası hakimdir.
Düşünceyi Geliştirme Yolları
İki kavram, varlık veya olayın benzeyen ya da farklı yönleriyle ortaya konulmasıdır.Genellikle "ise, daha, en" gibi ifadelere yer verilir.
· Öyküde ayrıntılara pek yer verilmez. Romanda ise olaylar en ince ayrıntısıyla ele alınır.
Bir kavramın ya da varlığın ne olduğunu bildiren cümlelerdir.
"Bu nedir?" sorusunun cevabı olan cümlelerdir.
· Kara: Yeryüzünün denizle örtülü olmayan bölümüdür.
Bir düşünceyi inandırıcı kılmak için örneklere başvurmaktır.
Soyut haldeki düşüncenin somut hale getirilmesidir.
Uyarı: Bir paragrafta örneklendirmeden söz edebilmek için, paragrafta mutlaka
bir düşünce olmalıdır.
Bir düşünceyi inandırıcı kılmak ve kanıtlamak için, o düşünce sahasında yetkin kişilerin görüşlerine yer vermektir.
Kişilerin görüşleri direkt veya dolaylı bir anlatımla paragrafta bulunur.
Uyarı: Bir paragrafta tanık göstermeden söz edebilmek için, paragrafta mutlaka
bir düşünce olmalıdır.
Kavram, varlık, olay veya durumların herhangi bir ilgiden dolayı birbirlerine benzetilerek anlatılmasıdır.
Genellikle "gibi, sanki, andırıyor, tıpkı" gibi ifadelere yer verilir.
· Güneş bir ateş topu gibiydi bugün.
· Deniz hırçın bir atı andırıyordu akşamüstü.
Varlıklara, insan özelliklerinin aktarılmasıdır.
· Gemiler ağlıyordu limanlarda.
· Ağaçlar son yapraklarını uğurladı az önceydi.
· Ahşap evler yorgunluktan birbirlerine yaslanmış, dinleniyordu.
Ekleyen : Mehmet Akif Güner