Tarih Yazıcılığı - Tarih Yazıcılığının Gelişimi
TARİH YAZICILIĞI - TARİH YAZICILIĞININ GELİŞİMİ
Kavram Bilgisi:
Ekol: Bir bilim ya da sanat alanında üstün bilgisi veya yeteneği olan kimseye veya bir felsefi, edebi, sanatsal öğretiye bağlananların, bu tür bir akımı benimseyenlerin tümü için ekol terimi kullanılır.
Annales Okulu: İsmini tarih bilimine toplum bilimleri yöntemlerini uygulaması ile duyurmuştur. Sosyoloji, ekonomi, sosyal psikoloji ve antropoloji gibi çeşitli toplum bilimleri ile iş birliğini sağlayacak bir tarih yaklaşımı geliştirmek üzere 1929 yılında Strasbourg Üniversitesi’nde kurulmuştur.
Tarih felsefesi: Toplumların değişimini ve gelişimini etkileyen faktörlerin araştırılması, değişimin anlamı ve insanlığın geleceği üzerine çeşitli düşünceler ileri sürülmesidir. Tarih felsefesi, öncelikle medeniyet ve tarihin gelişimine etkileyen olguları arar. Tarihte ne olup bittiğinden çok olayların nedenlerini araştırır. İnsanoğluna, medeniyetlere ait kültürel olguları belirlemeye çalışır. Aslında, Tarihi tecrübeleri günümüz meselelerinin çözümü için yeniden yorumlamaya Tarih Felsefesi denir. Zaten bu aynı zamanda Tarihin amacını oluşturur.
Vakanüvis: Osmanlılarda resmi devlet tarihçilerine verilen unvan. Vakanüvisler kendilerinden önceki dönemler ile ilgili yazılanları derlemek ve kendi dönemlerinde gerçekleşen olayları kaydetmekle görevliydiler. İlk vakanüvis Mustafa Naima Efendi olaylar anlatılırken sosyolojik yorumlara yer verilmesi gerektiğini ileri süren bir tarihçilik anlayışını benimsemiştir.
TARİH YAZICILIĞININ GELİŞİMİ
İnsanların, yaşadıkları deneyimleri kayıt altına alarak gelecek nesillere aktarma ihtiyacı tarih yazıcığının ortaya çıkmasını sağlamıştır.
Hititlerde anallar (yıllıklar), Kök Türklerde kitabeler, Osmanlılarda vakayinameler, Ruslarda kronikler tarih yazıcılığına örnek gösterilebilir. Zaman içerisinde insanların düşünce ve ihtiyaçlarında meydana gelen değişiklikler nedeniyle farklı tarih yazım şekilleri ortaya çıkmıştır.
Tarih Yazımının Geçirdiği Aşamalar
1-Hikâyeci (Rivayetçi) Tarih
İlk Tarih yazım şeklidir. Bu tarih anlayışında olaylar yer ve zaman belirtilerek, ancak neden - sonuç ilişkileri kurulmadan, yorum yapmadan hikâye ve efsanelere dayanılarak anlatılır. Söylentilere ve Mitolojik anlatımlara dahi yer verilir. Bu anlayışın öncüsü Herodot’tur. Herodot, Historia isimli kitabında Yunan ve komşu ülke tarihlerini bu yöntemle yazmıştır. XVIII. yüzyıla kadar Avrupa ve İslam dünyasında bu anlayışla yazılan kitaplar olmuştur.
2-Öğretici (Pragmatik) Tarih
Geçmiş olaylardan gelecek için ders çıkarmak ve toplumun ahlaki yönden gelişmesine katkıda bulunmak amaçlanır. Kahramanlar ön plana çıkartılır. Öğretici tarzda eser veren tarihçiler, mensup oldukları toplumu harekete geçirerek milli birlik ve ahlaki değerleri geliştirmeyi istemişlerdir. Kişilerin toplumları için yaptığı hizmetleri anlatır. Onların ahlak, cesaret ve fedakârlıkları övülür.
İlk temsilcisi Yunanlı tarihçi Tukidides’tir. Peleponnes savaşlarını bu tarzda yazmıştır. Avrupa ve Türkiye’de XIX. yüzyıla kadar bu tarih yazıcılığı devam etmiştir.
3-Araştırmacı Tarih
Günümüzdeki tarih yazım şeklidir. Araştırmacı tarih anlayışında, bilimsel yöntem ve kurallardan yararlanılır. Olayların nedenleri ve sonuçları tarih biliminin yöntemleriyle araştırılır. Bu tarz tarih yazıcılığında tarihi olaylar tek bir sebebe dayandırılmamış, dönemin toplumsal, ekonomik, siyasi, dini, kültürel yapıları ayrıntılarıyla ele alınmıştır. Bu tür tarih yazıcılığında tarihi olaylar kaynaklara dayalı olarak araştırılır ve başvurulan kaynaklar eserde dipnot olarak belirtilir. Araştırıcı tarih yazıcılığında olayların gelişimi, yeri, zamanı, sebepleri ve sonuçları ve bunlar arasındaki ilişkiler bir bütün olarak değerlendirilmiştir.
XIX. yüzyılın ortalarından itibaren bilimsel tarihçiliğin kullandığı yöntemdir. XX. yüzyıldan sonra hızla gelişerek bilimsel bir nitelik kazanmıştır. Bu yöntemin kullanılması sonucunda tarih bilgisi, araştırmacı döneme girerek bilim dalı haline gelmiştir.
4-Sosyal Tarih: Öğretici tarihin duygusal yönünün ter edilerek toplumların her türlü faaliyetlerinin incelendiği tarih tarzıdır. Toplumun örf ve adetleri, dini inancı, aile yapısı, hukuk anlayışı vs. incelenir.
5-Neden-Nasılcı (Bilimsel) Tarih: Olaylar sebep-sonuç ilişkisi içinde, neden ve nasıl sorularına cevap aranarak incelenir.
6-Kronik Tarih: Bu yazım şeklinde, olayların isimleri ve gerçekleşme zamanı dikkate alınmıştır. Olaylarla ilgili detaylı bilgi edinmek, bu tür yazım şeklinde mümkün değildir.
Önemli Not: Tarih yazıcılığı Hitit krallarının tutturduğu yıllıklarla (anal) başlar.
Ekleyen : dersimiz.com