Dört Halife Dönemi (632-661)
DÖRT HALİFE DÖNEMİ (632-661)
Hz.Muhammed’in ölümüyle İslam devletinin başına geçen Hz. Ebubekir, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali dönemlerine Dört Halife Devri (Hulefa-i Raşidin) Devri denir.
Not: Dört Halife Devrinde Halifeler seçimle işbaşına gelmişlerdir. Bu nedenle bu döneme ”Cumhuriyet Devri” adı verilir.
Hz. Ebubekir Dönemi (632-634)
- Yalancı peygamberler ortadan kaldırıldı.
- Dinden dönenlere önlem alındı.
- Zekat vermek istemeyen kabileler cezalandırıldı.
- Kur’an kitap haline getirildi.
- Not: Hz. Ebubekir döneminde Suriye’de Bizans ordusuyla Yermük Savaşı (634) yapıldı. Bu savaş Müslümanların Arabistan dışında kazandığı ilk savaştır. Bu zaferle Suriye’nin kapıları Müslümanlara açılmış daha sonraki fetihlere zemin hazırlanmıştır.
Hz. Ömer Dönemi (634-644)
Suriye’nin fethi:
- Ecnadeyn Savaşında Bizans yenilgiye uğratıldı.
- Kudüs fethedildi. dersimiz.com
İran’n Fethi:
- İran’daki Sasaniler sırasıyla: Köprü Savaşı (634), Kadisiye (636), Nihavent (642) Savaşlarıyla yenilgiye uğratılarak İran’ın fethi tamamlandı.
Mısır’ın fethi:
- İslam komutanlarından Amr İbn-ül As Bizans ordusunu yenerek Mısır’ı aldı.
- Kahire yakınlarında “Füstat” şehrini kurdu ve bu şehri Kuzey Afrika fetihleri için üs olarak kullandı.
Devletin Teşkilatlanması:
- Fethedilen ülkeler idari yönden büyük illere (eyaletlere) ayrıldı. Bu illere valiler atandı.
- ”Beyt’ül Mal” adıyla ilk devlet hazinesi kuruldu.
- Askeri ve mali işlere ait kayıtların tutulması amacıyla Divan kurulmuştur.
- İlk defa adli teşkilat kurularak mahkemelere kadılar tayin edilmiştir.
- İlk defa ordu teşkilatı kurulmuş, sınırlarda ordugah şehirleri oluşturulmuştur.
- Askeri posta teşkilatı kurulmuştur.
- Hicri Takvim kullanılmaya başlamıştır.
Hz. Osman Dönemi (644-656)
Fetih hareketleri:
İslam orduları Horasan’a, Kafkaslara, Asya’da Türk illerine kadar ilerledi.Kuzey Afrika’da Tunus fethedildi.
İlk Donanmanın kurulması:
Suriye valisi Muaviye’nin çalışmaları ile İlk islam donanması kurulmuş.Bu donanmayla Kıbrıs adası fethedilmiştir.
Kur’anı Kerim’in çoğaltılması:
Hz.Ebubekir’in kitap haline getirdiği Kur’an Hz. Ömer tarafından çoğaltılarak Arabistan’ın değişik şehirlerine gönderilmiştir.
Not: Hz. Osman’ın önemli görevlere Emevi ailesinden olanları getirmesi diğer Müslümanlar tarafından hoş karşılanmamış iç karışıklıklar yaşanmış ve Hz. Osman evinde Kur’an okurken şehit edilmiştir.
Hz. Ali Dönemi (656-661)
Cemel Vakası (Deve olayı)656
- Hz. Ali’ye muhalefet eden Hz. Ayşe, Talha ve Zübeyr Hz.Ali’ye karşı hazırladıkları ordu yenilmiş. Hz. Ayşe Medine’ye gönderilmiştir. Bu savaşta Hz. Ayşe bir deve üzerinde savaşa katılıp savaş bu devenin etrafında cereyan ettiği için bu savaşa Cemel vakası da denilmiştir.
Sıffın Savaşı ve Hakem Olayı (657)
Şam Valisi Muaviye ile Mısır Valisi Amr İbn-ül As Hz. Ali’nin halifeliğini tanımadılar ve bir ordu hazırladılar iki ordu “Sıffin” denilen yerde karşılaştı. Hz. Ali’nin ordusu üstün durumdayken Muaviye’nin askerleri Kur’an sayfalarını mızraklarına geçirerek Hz. Ali’nin askerlerine tuttular. Anlaşmazlığa hakemlerin karar vermesi istendi her iki taraf hakem seçti ama hakem olayına hile karıştığı için. Müslümanlar hakem olayından sonra üçe ayrıldılar.
Şiiler: Hz.Ali taraftarları
Emeviler: Muaviye taraftarları
Hariciler: Her iki tarafı da istemeyenler.
Not: Hariciler İslam dünyasının üç liderini öldürmek için fedailer seçtiler.
Muaviye ve Amr İbn-ül As kurtuldu. Hz. Ali şehit edildi. Böylece Dört Halife Devri sona erdi. Emeviler Devri başladı.
Ekleyen : Sedat Kınayı