Düzyazı Türleri / Yardımcı Türler - Gezi Yazısı (Seyahatname)

Düzyazı Türleri / Yardımcı Türler - Gezi Yazısı (Seyahatname)

Yazarın yurt içinde ve yurt dışında gezip gördüğü yerlerin ilgi çekici özelliklerini anlattığı yazı türüdür.

  • Eskiden gezi yazılarına seyahatname (seyahat yazısı) denirdi.
  • Bilinçli bir gözlem bu türün ilk koşuludur.
  • Gezi yazısında yazar daima, gezdiği yerleri anlatmalı, uydurma, yanlış bilgiler vermemelidir.
  • Yazar gördüklerini, okuyucusunun daha iyi algılaması için, karşılaştırma yapar. Okur sanki o yerleri sanatçıyla gezer gibi olur.
    Dünya edebiyatında gezi yazısının ilk örnekleri sayılabilecek eserleri verenlerin başında Heredotos, Marco Polo ve İbn-i Batuta gelir.
  • İlk seyahatname Seydi Ali Reis’in Mir’atül Memalik adlı eseridir.
  • Türk edebiyatındaki ilk seyahatname Evliya Çelebi’nin Seyahatname adlı eseridir.
  • Batılı anlamda ilk gezi yazıları Ahmet Mithat Efendi’nin Avrupa’da Bir Cevelan adlı eseridir.
  • Türk edebiyatında Batılı anlamda gezi yazısı örnekleri Tanzimat döneminde yazarların Avrupa’ya gitmesiyle verilmeye başlanmıştır.

 

Önemli gezi yazıları şunlardır:

(Tanzimat döneminden öncekiler)

Seydi Ali Reis: Mir’atül Memalik

Nabi: Tuhfetü’l Harameyn

Piri Reis: Kitab-ı Bahriye

Evliya Çelebi: Seyahatname

Yirmisekiz Çelebi Mehmet: Paris Sefaretnamesi

(Tanzimat ve sonrasındakiler) dersimiz.com

Ahmet Mithat Efendi: Avrupa’da Bir Cevelan

Direktör Ali Bey: Seyahat Jurnali

Cenap Şahabettin: Hac Yolunda, Afak-ı Irak, Avrupa Mektupları

Ahmet Haşim: Frankfurt Seyahatnamesi

Falih Rıfkı Atay: Denizaşırı, Bizim Akdeniz, Tuna Kıyıları, Taymis Kıyıları, Yolcu Defteri, Zeytindağı

Reşat Nuri Güntekin: Anadolu Notları

Attila İlhan: Abbas Yolcu     

Sadri Ertem: Ankara-Bükreş 

İsmail Habip Sevük: Tuna’dan Batıya

Azra Erhat: Mavi Akdeniz, Mavi Anadolu

 

* GEZİ YAZISI-ANI: Gezi yazılarında özne dış dünyadır. Anılar da ise özne kişinin kendisidir.

 

* GEZİ YAZISI-RÖPORTAJ: Gezi yazısında amaç, gezip görülen yerlerle ilgili duygu ve düşünceleri aktarmak ve okuyucuda gezme isteği uyandırmakken; röportajda amaç, bir olayı, bir durumu, bir sorunu gezip görerek insanlarla konuşarak araştırmaktır.


Ekleyen : dersimiz.com