I. ve II. Meşrutiyet Dönemlerinin Karşılaştırması

I. ve II. Meşrutiyet Döneminin Karşılaştırması

Padişah;

I. Meşrutiyet

  • Yaptıklarından sorumlu değildir.
  • Meclisi fesh etme yetkisine sahiptir.
  • Mebusan Meclisi başkanını ve Ayan Meclisi üyelerini seçme yetkisi vardır.
  • Yasama ve yürütme yetkisine sahiptir.

II. Meşrutiyet

  • Padişahın mecliste anayasaya uyacağına dair yemin etmesi kuralı ile anayasaya bağlanmıştır.
  • Meclisi feshetme yetkisi zorlaştırılmıştır. (İttihat ve Terakkinin önerisi ile 1915 anayasa değişikliğinde bu yetki iade edildi.)
  • Padişaha mutlak veto yetkisi veren 54. madde değiştirilmiştir.

Yasama;

I. Meşrutiyet

  • Yetkiler padişahta toplanmaktadır.
  • Mebusan Meclisini ilgilendiren konular padişahın izniyle bu mecliste görüşülmektedir.
  • Mebusan Meclisi üyeleri kanun teklifinde bulunamaz, kanunları oylayamaz ve kanun tasarılarında değişiklik yapamaz.

II. Meşrutiyet

  • Yasama yetkisi meclise geçmiştir.
  • Kabinenin sadece parlamento önünde sorumluluğu esası benimsenmiştir.
  • Yasaların yapılması ve anlaşmamaların akdi de parlamentonun kontrolündedir.
  • Yasaların yapılması Mebusan Meclisi ağırlıklı olmak üzere Ayan Meclisi ve padişah arasında paylaştırılmıştır.

Yürütme;

I. Meşrutiyet

  • Hükümet üyelerini padişah belirler.
  • Hükümet üyeleri padişaha karşı sorumludur.

II. Meşrutiyet

  • Şeyhülislam ve sadrazamın belirlenmesi padişahın seçimine bırakılırken bakanların tespiti sadrazama verilmiştir.
  • Yürütme yetkisi hükümetin eline geçmiştir.

Meclis;

I. Meşrutiyet

Mebusan;

  • Maliye ile anayasa değişikliklerini  tartışma ve kabul etme ile bütçeyi onaylama haklarına sahiptir.
  • Danışma meclisi durumundadır.
  • Meclis başkanını padişah belirler.

Ayan;

  • Mebusan Meclisinden çıkan yasaları reddetme hakkına sahip olan organdır.
  • Üyelerini padişah seçer.

II. Meşrutiyet

Mebusan;

  • Meclisin feshedilebilmesi şartları ağırlaştırılarak konumu güçlendirilmiştir.
  • Meclis başkanı üyeler tarafından seçilmiştir.

Ayan;

  • Ayan Meclisi üyelerinin padişah tarafından seçilmesi ve ömür boyu görevde kalması kuralı devam ettirilmiştir.

Kişi Hak ve Özgürlükleri;

I. Meşrutiyet

  • Sansür getirilmiştir.
  • Sürgün cezası uygulanmıştır.

II. Meşrutiyet

  • Kişi hak ve özgürlükleri alanında demokratik gelişmeler yapılmıştır.
  • Sansür ve 113. maddenin sürgün fıkrası kaldırılmıştır. Haberleşme belgelerinin gizliliği benimsenmiştir.
  • Kanunun belirlediği nedenler dışında bir sebep ile cezalandırma usulleri kaldırılmıştır.

Ekleyen : dersimiz.com