Düzyazı Türleri / Anlatmaya Bağlı Türler - Masal
Olağanüstü kahramanların başlarından geçen olağanüstü olayların yer ve zaman belirtilmeden anlatıldığı bir türdür.
- Sözlü edebiyat ürünüdür, sonradan yazıya geçirilebilir.
- Nazım-nesir karışık olabilir, genellikle giriş bölümünde tekerlemeler bulunur.
- Özellikle çocuklara hitap ettiği için kolay anlaşılır ve akıcı bir üsluba sahiptir.
- Merak duygusunun yoğun olduğu masallar bu bakımdan sürükleyicidir.
- Masallarda her insanı ilgilendiren evrensel değerler ve konular anlatılır.(Doğruluk, iyilik, ahlaklı olmak, yardımseverlik…)
- Masallar olay eksenli bir edebiyat türüdür.
- Masallarda olamaz diye bir şey yoktur, her şey olabilir.
- Masallarda belirli bir yer, çevre yoktur; genellikle hayali bir mekan söz konusudur.(Kaf dağının arkası, yedi kat yerin altı, periler padişahının ülkesi…)
- Masalda zaman kavramı da belirsizdir. Geçmişte bir zamandan bahsedilir; ama bu hayali bir zamandır. (-miş) Geçmiş zaman kipi kullanılır, bu yönüyle hikayeden ayrılır.(‘’Bir varmış, bir yokmuş.’’;’’ Evvel zaman içinde kalbur saman içinde.’’ gibi tekerlemeler zamanın hayali olduğunu gösterir.)
- Masal kahramanları olağanüstü niteliklere sahip peri, dev, cüce, cadı, şahmeran gibi hayali kahramanlardır. Kişiler ya iyidir ya da kötüdür. Masalların sonunda iyiler hep kazanır, kötüler hep kaybeder.
- Masallarda eğiticilik esastır. Yer, zaman ve kişilerin hayali olması bundandır. Kimse rencide edilmeden insanlara ders verilir.
- Serim(tekerleme, konu, kahramanlar), düğüm(olay anlatılır) ve çözüm(sonuca bağlanır) olmak üzere 3 bölümden oluşur.
- Dünya edebiyatındaki ilk masal örneği Hintli Beydaba’nın Kelile ve Dimne’sidir. Fabl türündeki bu eserin dışında ise Avrupa’da masalcılığın temellerini attığı düşünülen La Fontaine’nin fablları, Anderson Masalları(Kibritçi Kız), Binbir Gece Masalları(Alaaddin’in Sihirli Lambası, Şahmeran, Ali Baba ve Kırk Haramiler), Grimm Kardeşler’in yazdığı Grimm Masalları(Cinderella, Çizmeli Kedi, Uyuyan Güzel, Parmak Çocuk, Fareli Köyün Kavalcısı…) dersimiz.com
- Türk edebiyatında ise Keloğlan masalları çok sevilmiştir. Pertev Naili Boratav(Az Gittik Uz Gittik) ve Eflatun Cem Güney(Evvel Zaman İçinde) masal derlemeleriyle ünlüdür. Nazım Hikmet’in Sevdalı Bulut adlı bir masalı, Orhon Seyfi Orhon’un da Peri Kızı ile Çoban Hikayesi adlı bir manzum masalı vardır.
- Türk edebiyatında yazıya geçirilen ilk masallar Billur Köşk Masalları’dır.
- Türk masallarını ilk defa derleyen Macar İgnacz Kunoş’tur.
- Türk masalları yurt dışında ilk defa 16. Lui döneminde Fransa’da yayınlanmıştır.
Uyarı 1 MASAL-EFSANE: İkisi de olağanüstü olaylara yer verir; ancak efsane daha inandırıcıdır. Masalın amacı eğiticilik, efsanenin amacı ise bazı olaylara açıklık getirmektir.
Uyarı 2 MASAL-DESTAN: Masallar tamamen hayal ürünüyken, destanlar yaşanmış olaylardan beslenir. Masallar, evrensel ögeler ve konular üzerinde dururken; destanlar ulusal temalardan bahseder.
Ekleyen : dersimiz.com