Sosyoloji Dersi 1. Ünite Özeti (Sosyolojiye Giriş)
1.Konu: Sosyolojiyi Tanıyalım
* Sosyoloji, birlikte oluş bilgisidir. Yani toplum bilgisidir.
socius: birliktelik toplum loji: bilim ( Auguste Comte )
Sosyolojinin Konusu:
Toplumun yapısını oluşturan gruplar
- Gruplar
- Kurumlar
- Sınıflar
- Nüfus
- Kültür
- Toplumsal olaylar
Sosyoloji, toplumu bilimsel yöntemle inceleyen, olayları açıklayan, değişim ve gelişimi ele alan kuramlar geliştiren bilimdir.
Sosyal Kurumlar:
- Aile
- Ekonomi
- Eğitim
- Hukuk
- Siyaset vb.
Sosyolojinin Amaçları:
- Toplumları anlamak
- Toplumsal değişimi açıklamak
- Toplumlar arası benzerlikleri saptamak
- Gelecekteki olaylarla ilgili öngörüde bulunmak
Toplumsal Olay: Toplumda, tek tek ortaya çıkan ve belli bir sürekliliği olan değişmelerdir. Bireyin dışında olur ve kendini zorla kabul ettirir. Zaman ve yer bellidir. Ölçülebilir ve istatistiği yapılabilir. Ör: tren kazası,evlenme vb.
Toplumsal Olgu: Aynı türden bir çok olay ve değişimdir. İnsanlarda maddi ve manevi baskılar oluşturur. Soyut ve geneldir. Ör: göç, kentleşme,sanayileşme, evlilik, boşanma vb.
Yaklaşımlar
İndirgemeci: Toplumsal olay ve olgular tek unsura bağlıdır. Ör: Ekonomi,coğrafi koşullar,ırk vb.
Bütüncül: Toplumsal olay ve olgular bir çok unsura bağlıdır. Ör: siyasi-hukuki-tarihi
2.Konu: Toplumu Oluşturan Öğeler
* Toplum, ilişkiler ağıdır. Örgütlüdür. Toprak parçası bellidir. Her toplumun kültürü vardır. İnsanları arasında karşılıklı ilişki vardır. Topluluklar toplum değildir.
Toplumsal Kurum: Nesiller boyu devam eden, kalıcı kural,düşünce ve uygulamalardan oluşan bütündür. Eğitim-hukuk-aile-din
Kuruluş: Amaçlı örgütlenmedir. Ör: STK, vakıf, sendika vb. dersimiz.com
Toplumsal grup: İş birliği grup oluşmasına neden olur. Grup üyeleri etkileşim içindedir. Roller ve statüler vardır. Bir amaç vardır. Değer ve normları vardır. Göreli süreklidir.
Ör: şirket, arkadaş grubu vb
Hareketlidir. Uyum ve bütünleşme sürekliliğini sağlar. Grup bilinci vardır.
Sosyolojinin Amaçları:
- İhtiyaç - Dayanışma - Toplumsallaşma - Bağlılık duygusu - Yakınlık duygusu - Yetenek
Sosyolojinin İşlevleri:
- Biz duygusu - Sosyalleşme - Bilgi, görgü ve yetenekleri geliştirme - Güven duygusu
Grup Çeşitleri:
İlişki Biçimi Büyüklük Kuruluş Biçim Süreleri Katılma İsteği
- Birinci - Küçük - Resmi - Sürekli - Zorunlu
- İkincil - Büyük - Resmi olmayan - Geçici - İsteğe bağlı
3. Konu: Sosyolojinin Doğuşu
Fransız devrimiyle birlikte toplumu yeniden inşa etme ihtiyacı duyuldu. Yeni fikirler ortaya çıktı. Rönesans, aydınlanma, teknoloji, sanayi devrimi, kapitalizm sosyolojinin bilim haline gelmesine neden olmuştur.
Milliyetçilik: Milliyetçilik akımı ulusal devletlerin kurulmasına yol açtı.
Ulusal egemenlik: Cumhuriyet ve demokrasi gelmelidir. İnsan hakları ( Hürriyet, mülkiyet, güvenlik) gelmelidir.
Sanayi devrimi: Yeni kaynaklar üretimi arttırdı. Makineleşme, nüfus ve ulaşım ihtiyacı arttı. Sermaye birikimiyle kapitalizm ortaya çıktı. Toplumsal sınıflar oluştu.İşçi sınıfının ortaya çıkmasıyla sosyalizm doğdu.
Sosyolojiye Katkı Sağlayan Sosyologlar
Saint Simon: Sosyolojinin öncüsüdür. Toplumsal olaylar doğa bilimleri yöntemiyle incelenmelidir. “Endüstri toplumu” kavramını ilk kullanan kişidir.
Auguste Comte: Sosyoloji sözcüğünü ilk kullanan kişidir. Toplumsal olaylar neden sonuç ilişkisiyle açıklanır. Bütünselci yaklaşımı temel alır. Makro yaklaşım
Sosyal statik: Sosyal yapı
Sosyal dinamik: Toplumsal değişim
Üç hal yasası:
Teolojik aşama: Olayların nedeni doğa üstü varlıklardır.
Metafizik aşama: Olayların nedeni soyut güçlerdir.
Pozitivist aşama: Olayların nedeni bilimsel yasalardır.
Emile Durkheim: Sosyoloji kollektif bilinçle alakalıdır. Toplumsal yaşam toplumsal olgularla açıklanır. Toplumlar dayanışma sayesinde bir arada durur. Sosyoloji toplumu fizik biliminde olduğu gibi bir nesne olarak ele alıp incelemelidir.
Max Weber: Düşünce ve inançlar toplumsal değişimde etkilidir. Bireylerden hareket etmek gerekir. Psikoloji ile sosyolojiyi birleştirmiştir.
Le Play: Mikro sosyoloji- İşçi aileleri
Araştırma Yöntemleri:
- Tümdengelim (Dedüksiyon)
- Tümevarım (Endüksiyon)
- Analoji (Benzeşim)
- Birleştirici
Veri Toplama Teknikleri
Gözlem (kendi doğal şartları)
Anket (duygu,düşünce)
Monografi (küçük grup, özel olay)
Sosyometri (özel anket)
İstatistik (matematiksel dil)
Örnek olay incelemesi
Ziya Gökalp: Türkçülük
Prens Sabahattin: Bireycilik
Mübeccel: Toplumsal yapı
Ekleyen : dersimiz.com