GEL-GİT (MED-CEZİR) DALGALAR Ve AKINTILAR: 1. Gel - Git (Med - Cezir) Özellikle, Ay'ın ve Güneş'in çekim gücü tesiriyle okyanuslarda görülen alçalma - yükselme hareketleridir. Ay, Dünya'ya Güneş'ten daha yakın olduğu için, gel - git oluşumundaki etkisi daha fazladır. Ay ve Güneş aynı doğrultuda... devamı
AKARSULARDA AŞINDIRMA: Akarsuyun, içerisinden geçtiği yatağı kazması ve kopardığı parçacıkları taşıması olayına aşındırma denir. Akarsular kimyasal ve fiziksel (mekanik) yollarla aşındırma yaparlar. 1. Kimyasal aşındırma: Sıcaklığın yüksek olduğu zamanlarda veya sürekli sıcak bölgelerde... devamı
Akarsular, buzullar ve rüzgarlar tarafından aşındırılan malzemeler ( tortullar ) yerkabuğu üzerinde ki deniz ve göl tabanları gibi geniş çanakların ( jeosenklinal ) tabanlarında tabakalar halinde birikirler. Mantodaki akıntılar tarafından sürüklenen yerkabuğu parçaları (kıtalar-levhalar) biriken tortul tabakaları... devamı
İÇ GÜÇLER VE ETKİLERİ: Faaliyetleri için gerekli enerjiyi yerin içinden alan güçlerdir. İç güçlerin oluşturduğu yer şekilleri dış güçler tarafından aşındırılır. İç güçlerin oluşturduğu hareketlerin bütününe tektonik hareket denir. Bunlar; Orojenez Epirojenez... devamı
YER ALTI SULARI VE KAYNAKLAR: Yağışlarla yeryüzüne düşen suların bir kısmı yüzeyden akarken, bir kısmı da yer altına sızarak orada akış oluştururlar. Bunlara yer altı suyu, yer altı sularının kendiliğinden yeryüzüne çıktığı yerlere de kaynak adı verilir.... devamı
RÜZGÂRLARIN OLUŞTURDUĞU ŞEKİLLER: Rüzgârlar, kopardıkları parçacıkları havalandırarak taşımak, bu parçacıkları çarptırarak aşındırmak ve gücü bitince de biriktirmek yoluyla yeryüzünde şekillendirme yaparlar. Rüzgârlar, en fazla kurak ve yarı kurak bölgelerde etkilidirler. Çünkü... devamı
HARİTALARDA YER ŞEKİLLERİNİN GÖSTERİLMESİ / İzohips (Eş yükselti) Eğrisi Yöntemi: Deniz seviyesinden aynı yükseklikteki noktaları birleştiren eğriye eş yükselti (izohips) eğrisi, aynı derinlikteki noktaları birleştiren eğriye eş derinlik (izobath) eğrisi denir. Yer şekillerinin gösteriminde... devamı
KARSTİK SULAR, AŞINDIRMA VE BİRİKTİRME ŞEKİLLERİ: Kaya tuzu, jips (alçıtaşı), kalker (kireçtaşı) gibi suda kolay eriyebilen kayaçların bulunduğu arazilere karstik araziler adı verilir. Bu arazilerde suların etkisiyle birtakım şekiller oluşur. Bu şekillere karstik şekiller denir.... devamı
TÜRKİYE'DE NÜFUS VE NÜFUS SAYIMLARI : Nüfus: Sınırları belirli bir alanda belirli bir zaman içinde yaşayan insan sayısına denir. II. Mahmut Döneminde asker sayısını ve vergi yükümlülerini saptamak için sadece erkekler sayılmıştır (1831). Abdülmecit Döneminde nüfus belgesi verilerek... devamı
DIŞ KUVVETLER / Kayaların Çözülmesi: Kayalar ve taşlar, dış olayların etkisi altında zamanla değişikliğe uğrayarak paslanmış, çürümüş gibi bir görünüm alır. Zamanla taşı oluşturan mineraller arasındaki bağ gevşer ve taş parçalara ayrılır, ufalanır. İşte, kayaların ve taşların uğradıkları bu değişikliklere... devamı
YER GÖÇMELERİ VE KAYMALAR: Herhangi bir yamacın, bir kısmının kayarak aşağıya doğru yer değiştirmesine yer göçmesi ya da heyelan denir. Eğer, ana kaya üzerinden yalnızca toprak örtüsü kayıyorsa, buna da yer kayması adı verilir.... devamı
Toprağın oluşumunda ve toprağın belli özelliklerinin ortaya çıkmasında bazı faktörler etkili olmuştur. Bu faktörlerin başlıcaları; İklim etkisi Ana kaya etkisi Yer şekillerinin etkisi Bitki örtüsü Zaman İklim, ana kaya, topoğrafya, bitki örtüsü, zaman Bu faktörler içerisinde en önemli faktör iklimdir... devamı
AKARSULARDA BİRİKTİRME: Akarsuların biriktirme yapabilmesi için;- Eğimin azalması - Suyun azalması,- Akarsu hızının azalması, - Akarsu yükünün artması, gereklidir. Bu faktörler bir arada olunca, akarsuyun gücü azalır ve biriktirme başlar.... devamı
Türkiye'de Görülen İklim Tipleri, Bitki Örtüleri ve Toprak Tipleri / 1. Akdeniz İklimi: Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır. Akdeniz ve Ege kıyı kesiminde, Güney Marmara'da ve Güneydoğu Anadolu'nun batısında görülür. Yıllık yağış miktarı 500 mm-1000 mm arasındadır. Karlı-donlu gün sayısı azdır.... devamı
VOLKANİK HAREKETLER (VOLKANİZMA): Yer'in derinliklerinde bulunan mağmanın, yerkabuğunun zayıf kısımlarından yeryüzüne doğru yükselmesine volkanizma denir. Katı, sıvı ya da gaz halindeki maddelerin yeryüzüne çıktığı yere volkan ya da yanardağ, bu maddelerin çıkışına da püskürme denir.... devamı
BUZULLAR VE BUZULLARIN OLUŞTURDUĞU ŞEKİLLER : Kutuplarda ve yüksek dağlar üzerinde yağışlar genellikle kar halinde olur. Sıcaklık çok düşük olduğu için yağan karlar erimeden üst üste birikir. Biriken bu karlara toktağan (kalıcı) kar denir. Yaz ve kış karla örtülü olan böyle yerlerin alt kısımlarına ise, toktağan... devamı
SEİZMA HAREKETLERİ (DEPREMLER): Yerkabuğundaki herhangi bir sarsıntının, çevreye doğru yayılan titreşim biçimindeki hareketine deprem denir. 1. Volkanik depremler. Volkanik püskürmeler esnasında görülen ve etki alanları dar olan depremlerdir. 2. Çöküntü (Göçme) depremleri. Kaya tuzu, jips, kalker... devamı
YERLEŞME: İnsanların konut adını verdiğimiz barınaklarda toplu veya dağınık bir şekilde hayatını sürdürmesine yerleşme denir. YERLEŞME ŞEKİLLERİ: A-KIRSAL YERLEŞME B) KENTSEL YERLEŞME olarak ikiye ayrılır. A-KIRSAL YERLEŞME: Kır yerleşmeleri, tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin birlikte yapıldığı ya da ön plana çıktığı... devamı
AKARSU AŞINIM ŞEKİLLERİ: 1. Vadiler a. Boğaz Vadi (Yarma Vadi): Yüksek dağ sıralarını enine yarıp geçen akarsular bu tür vadiler oluştururlar. Vadilerin yamaçları oldukça diktir ve vadi dardır. Türkiye'de, Kızılırmak, Yeşilırmak, Fırat, Sakarya, Seyhan ve Göksu nehirleri ile Zap suyu... devamı
GÖLLER VE OLUŞUMLARI / 1. Yerli Kaya Gölleri: a. Tektonik Göller: Yer kabuğunun çökmesi veya kırılması neticesinde meydana gelen çukurluklara suların dolmasıyla oluşurlar. Dünya'nın en derin gölü olan Baykal Gölü (1741 m), Lût Gölü, Hazar Gölü ve Çad Gölü yeryüzündeki başlıca büyük tektonik göllerdir.... devamı
RÜZGÂR ÇEŞİTLERİ : 1. Sürekli (Yıllık) Rüzgârlar : a. Alize Rüzgârları: 30° Kuzey ve 30° Güney enlemlerindeki dinamik yüksek basınç alanlarından, Ekvator'daki termik alçak basınç alanına doğru esen rüzgârlardır. Başlangıçta sıcak ve kurudurlar. Ancak, denizler üzerinden geçerken nem kazanırlar.... devamı
TOPRAK EROZYONU: Toprak tabakasının üst kısmının, akarsular, sel suları ve rüzgârlar gibi dış kuvvetlerin etkisiyle taşınıp sürüklenmesi olayına erozyon denir. Kurak bölgelerde ve bitki örtüsünden yoksun arazilerde hem rüzgâr, hem de akarsu erozyonu çok fazla görülür.... devamı
Çiy, havadaki su buharının daha soğuk nesneler üzerinde yoğunlaşmasıdır.Kırağı, havadaki su buharının 0 °C altındaki sıcaklıklarda sıvı hale geçmeden buza dönüşüp yeryüzünde çok soğuk yüzeyde birikmesiyle oluşur. Çiy ve kırağı normalde yere yakın havanın doymuş olduğu durumlarda meydana... devamı
JEOLOJİK ZAMANLAR / Yaklaşık 4,5 milyar yaşında olan Dünya, günümüze kadar çeşitli evrelerden geçmiştir. Jeolojik zamanlar adı verilen bu evrelerin her birinde, değişik canlı türleri ve iklim koşulları görülmüştür. Dünya'nın yapısını inceleyen jeoloji bilimi, jeolojik zamanlar belirlenirken fosillerden... devamı